Category Archives: Մայրենի

ՀԻՆ ՕՐՀՆՈՒԹՅՈՒՆ

Կանաչ, վիթխարի ընկուզենու տակ,Իրենց հասակի կարգով, ծալպատակ,Միասին բազմած,Մի շըրջան կազմած,

Քեֆ էին անումԵվ ուրախանումՄեր հըսկա պապերն ու մեր հայրերը՝Գյուղի տերերը։Մենք, առույգ ու ժիր գեղջուկ մանուկներ,

Երեք դասընկեր,Նըրանց առաջին գըլխաբաց կանգնած,Ձեռքներըս խոնարհ սըրտներիս դըրած,Զի՜լ, ուժեղ ձայնով նըրանց ըսպասում―Տաղ էինք ասում։

Երբ զըվարթաձայն մեր երգը լըռեց,Մըռայլ թամադեն բեխերն ոլորեց,Նըրա հետ վերցրին լիք բաժակներըԲոլոր մեծերըՈւ մեզ օրհնեցին. ― «Ապրե՛ք, երեխե՛ք,

Բայց մեզ պես չապրեք…»Ժամանակ անցավ, նրանք էլ անցան,Զըվարթ երգերըս վըշտալի դարձան.Ու ես հիշեցի մեր օրը լալիս,Թե մեզ օրհնելիս

Ինչու ասացին. — «Ապրե՛ք, երեխե՛ք,Բայց մեզ պես չապրեք…»Խաղաղությո՜ւն ձեզ, մեր անբա՛խտ պապեր,Ձեզ տանջող ցավը մե՛զ էլ է պատել։Այժըմ, տըխրության թե քեֆի ժամին,

Մենք էլ՝ օրհնելիս մեր զավակներին՝Ձեր խոսքն ենք ասում. ― «Ապրե՛ք, երեխե՛ք,Բայց մեզ պես չապրեք…»

էշը և գիտնականները

ըստ Իսպանական զրույց

Երկու գիտնական, ուսումնասիրություն անելով նրանք գնացին իսպանիա երկիր: Տան տիրուհին, որը չափազանց բարի և հյուրընկալ կին, նա մի սեղան գցեց, ամեն ինչ պատրաստեց և գիտնականներին ասաց.

-Եկեք, անձրև է գալիս:

Գիտնականներից մեկը ծիծաղեց և ասաց.

-Տիկին, ի՞նչ անձրև, մենք գիտնականներ ենք՝ մեր սարգերը շատ լավն են, նրանք ասել են, որ այսօր անձրև չի լինելու:

Եվ գիտնականները գնացին մանկապարտեզի փափուկ մահճակալների վրա քնեցին: Հետո սկսեց անձրև գալ և նրանք վազելով գնացին տիկինի մոտ: Տիրուհին ասաց.

-Որ ասում էի անձրև է գալու, դուք ինձ չհավատացիք:

-Ներողություն, ուղղակի եր սարգերը ասել էին, որ անձրև չի գալու, մեր ապարատները ընդհանրապես չեն սխալվում:

-Իմ էշը երբեք չի սխալվում, երբ անձրև է գալիս, նա պատին է քսվում և դրանից ես հասկանում եմ, որ անձրև է գալու:

Գիտնականներից մեկը ասաց.

-Էհ, այս գյուի էշերը:

Իսկ էշը զռաց և ասաց իր լեզվով.

-Գնացեք մեր գյուղից, մենք ձեզնից էլ խելացի ենք:

Առաջին ուս․շրջանի ամփոփում

1․ Մայրենի բաժնի հղումը դնել և ներկայացնել, թե յուրաքանչյուր ամիս մայրենիից քանի նյութ եք հրապարակել։

Մայրենի

2․ Սեպտեմբերից մինչև դեկտեմբեր լեզվական առաջադրանքների ո՞ր թեմաներն ենք ուսումնասիրել, յուրաքանչյուրից առանձնացրեք այն, ինչ ամենից լավ եք հասկացել։

կարդալ սովորել

3․ Ի՞նչ գրքեր եք կարդացել, դրանց մասին պատումները դրեք ըստ ամսաթվերի, չմոռանաք գրել հեղինակի և գրքի անվանումը։

Փոքրիկ Իշխանը, Անտուան դը Սենտ-էքզյուպերի

4․ Մայրենիի դասընթացի ընթացքում ունեցած գործունեություններից ձեզ ամենից շատ ո՞ր գործունեությունն է հետաքրքրում, ինչո՞ւ։

Շարադրություն, գրավոր հորինում, որովհետեվ կսիրեմ երեվակայել եւ կարծիքներս արտահայտել գրավոր:

5․ Ի՞նչ նխագիծ կամ ինչպիսի՞ գործունեություն կավելացնեիք մայրենիի դասընթացին։ Հիմնավորեք առաջարկը։

Արեվմտահայերէն: Որպեսզի դասընկերուհիներս լավ հասկանան ինծ:

6․ Առաջին ուսումնական տարվա ընթացքում ի՞նչ բանաստեղծություններ եք սովորել, թվարկեք դրանք և ներկայացրեք ձեզ ամենից շատ դուր եկածները և հիմնավորեք ընտրությունը։

Բոլորը կսիրեմ:

7․ Գիրք-տետրով աշխատանքից ո՞ր էջերը չեք լրացրել, որ առաջադրանքներն են ձեզ դուր գալիս, որո՞նք դուր չեն գալիս և ինչո՞ւ։

Ընկ. Արմինեն հատուկ առաջադրանքներ է ինծ տալիս:

8․ Քանի՞ ստեղծագործական աշխատանք եք գրել սեպտեմբերից մինչև դեկտեմբերը ներառյալ։ Հերթով գրեք դրանց վերնագրերը և հղումները դրեք վերնագրերի վրա։

Ընկ. Արմինեն հատուկ առաջադրանքներ է ինծ տալիս:

9․ Գնահատեք ձեր առաջին ուսումնական շրջանի մայրենիի գործունեությունը, անդրադարձեք նաև հետևյալ հարցերին՝

  • Մայրենիի դասերը ձեզ հետաքրքի՞ր են /գնահատեք 1-5 միավորով/ լավ կլինի կցեք պատճառը։ 3 ,
  • Ինչպե՞ս եք կատարում մայրենիի առաջադրանքերը, ընտրեք պատասխաններից մեկը՝ /կատարում եմ ինքնուրույն, կատարում եմ ծնողներիս օգնությամբ, ձեր պատասխանը/  կատարում եմ ծնողներիս օգնությամբ
  • մայրենիի ուսուցչուհին որքանով է արդյունավետ անցկացնում դասընթացն ըստ ձեզ /գնահատեք 1-5 միավորով/ լավ կլինի կցեք պատճառը։ 4,

10․ ի՞նչ կավելացնեք մայրենիի հաշվետվությանը։

Ոչ մի բան

Արագածին

Դո՛ւ, Արագա՛ծ, ալմաստ վահան

Կայծակեղեն թրերի,

Գագաթներդ՝ բյուրեղ վրան

Թափառական ամպերի։

Սեգ ժայռերդ՝ արծվի բույն,

Լճակներդ՝ լույս-փերուզ.

Առուներդ՝ մեջքիդ փայլուն

Պերճ գոտիներ ոսկեհյուս։

Աղբյուրներդ գիշեր ու զօր

Խոսքի բռնված իրար հետ,

Վտակներդ գիլ ու գլոր

Աբրեշումե փեշերեդ։

Թիթեռներդ՝ հուր-հրեղեն

Թռչող-ճախրող ծաղիկներ,

Զառ ու զարմանք երազներեն

Պոկված ծվեն-ծվիկներ։

Ծիրանավառ դու թագուհի,

Բուրումների դու աղբյուր,

Ծաղիկներդ հազար գույնի,

Հազար անուն, հազար բույր։

  1. Դուրս գրի՛ր անծանոթ բառերը և բառարանի օգնությամբ բացատրի՛ր:

Ալմաստ-ադամանդ

սեգ-հպարտ

պերճ-շքեղ

զօր-օր, ցերեկ

գիլ-գլորելու՝ շպրտելու քար

աբրեշումե-մետաքսե

ճախրող-թռչել

ծվեն-կտոր

2. Առանձնացրո՛ւ և կարդա՛ այն բառերը, որոնց հոմանիշներն ու հականիշները կարող ես թվարկել:

փայլուն-անփայլ, պայծառ

Թռչել-ճախրել

գիշեր-խավար, մթություն, ցերեկ

Թափառական-թափառաշրջիկ, նստակյաց

3․ Արտահայտիչ կարդա՛ բանաստեղծությունը՝ ուշադրություն դարձնելով կետադրությանը:

4. Դուրս գրի՛ր փոխաբերություններն ու համեմատությունները: Բացատրի՛ր:

Դո՛ւ, Արագա՛ծ, ալմաստ վահան- Արագածը համեմատում է փայլուն և թանկագին վահանի հետ

Կայծակեղեն թրերի- թրերի կայծակնային լույսի նման

Գագաթներդ՝ բյուրեղ վրան- գագաթներին միշտ ձյուն կա, որը նմանվում է սառցե վրանի

Թափառական ամպերի-ամպերը քանի որ անընդհատ շարժվում են, նման են թափառելուն

Սեգ ժայռերդ՝ արծվի բույն-հպարտ և վեհ ժայռերի վրա արծիվների բներ կան

Լճակներդ՝ լույս-փերուզ-լճակները լուսավոր են և փիրուզագույն

Առուներդ՝ մեջքիդ փայլուն- առուները կարծես մեջքի փայլուն և ոսկյա գոտիներ լինեն

Պերճ գոտիներ ոսկեհյուս։

Աղբյուրներդ գիշեր ու զօր-աղբյորները քչքչում են անընդհատ, ինչը նման է միասին զրուցելուն

Խոսքի բռնված իրար հետ,

Վտակներդ գիլ ու գլոր-անդադար հոսող վտակները նման են մետաքսե զգեստի փեշին

Աբրեշումե փեշերեդ։

Թիթեռներդ՝ հուր-հրեղեն-կրակի նման թիթեռներին նմանեցնում է թռչող ծաղիկների

Թռչող-ճախրող ծաղիկներ

Զառ ու զարմանք երազներեն -նաև նմանեցնում է երազներից պոկված ամպի ծվենների

Պոկված ծվեն-ծվիկներ։

Ծիրանավառ դու թագուհի-Արագածին նմանեցնում է ծիրանազգեստ թագուհու

Բուրումների դու աղբյուր- հոտավետ աղբյուրի հետ է համեմատում

5․ Շեշտադրելով բանաստեղծության նկարագրությունները՝  պատմի՛ր Արագածի մասին:

Այս բանաստեղծության մեջ Արագածը միշտ շողում է, գագաթն միշտ ձյուն կա, հոսող առվակները միշտ քչքչում են, թիթեռները միշտ թռչում են բազմերանգ ծաղիկների վրա։ Արագածը նման է ծիրանագույն թագուհու մայրամուտի ժամանակ։

6․ Ի՞նչ գիտես Արագածի մասին. համեմատի՛ր տպավորություններդ բանաստեղծության նկարագրության հետ:

Հայոց հին վիպաշխարհում մի զրույց կա Արագածի մասին․

Մի ժամանակ Մասիսն ու Արագածը շատ սիրով քույրեր են լինում։ Մի օր, ինչպես է պատահում, նրանք կռվում են։ Մեկն ասում է՝ «Ես եմ լավը, ավելի բարձրը», մյուսը թե՝ «Ես քեզանից և՛ ավելի բարձր եմ, և՛ ավելի գեղեցիկ»։ Վրա է հասնում Մարութա լեռը և փորձում է հաշտեցնել քույրերին։ Տեսնելով, որ անկարող է խաղաղություն վերահաստատել, թողնում, հեռանում է և անիծում նրանց։ Չարագուշակ էր նրա անեծքը. «Թող Մասիսն ու Արագածն այնպես բաժանվեն միմյանցից, որ էլ երբեք չհանդիպեն»։ Իր հերթին Մասիսն Արագածին անիծում է, որ երբեք վիշտը դուրս չգա նրա սրտից, և արցունքը չպակասի աչքերից։ Արագածն էլ Մասիսին է անիծում, որ վշտից չորանա, աշխարհի երեսին մարդ չբարձրանա նրա կատարը, վրան մատաղ չմորթվի։ Այդպես էլ լինում է։ Արագածի գագաթին արցունքից լիճ է գոյանում, փեշերից հազարավոր աղբյուրներ են բխում։ Իսկ Մասիսը ցամաքում է, չորանում, ոչ ոք չի բարձրանում նրա գագաթը, ոչ էլ մատաղ է մորթվում այնտեղ:

7․ Նկարի՛ր բանաստեղծության ամենատպավորիչ հատվածը:

8․ Ֆոտոնկարների միջոցով ներկայացրո՛ւ Արագածը օրվա տարբեր պահերին: Եթե կարող ես, ինքդ ֆոտոնկարի՛ր:

80084114_3641480082534292_8415001815279468544_o8EFEA24A-46EC-4407-99C9-A2C97DE184D4_cx0_cy7_cw0_w1200_r161444539_2186249821482012_8035255354021380096_n

Բառ և բառիմաստ -Առաջադրանք առաջին

  • Տրված հնչյուններնն այնպես դասավորիր, որ բառեր ստանաս:

Ա մ ի ք- Քամի

Ռ ա թ ո – աթոռ

Ռ ե ձ ք -ձեռք

Կ ա ժ բ ա –բաժակ

Ղ ն ի ա կ -կաղին

Ք ո ս խ -խոսք

Տ ք ի մ -միտք

Ր ի պ ն ա –պանիր

Կ չ ա կ ա –կակաչ

  • Յուրաքանչյուր բառի հնչյունները վերադասավորիր այնպես, որ նոր բառ ստանաս:

Ափսե- Փեսա, գեր- երգ ,սարդ- ասդր, վիճակ- կավիճ, թանաք- թաքան, կանթ- թանկ, նուշ-շուն, մական-նամակ, հյուս- սյուհ, մուկ-կում, տեգ-գետ, ուլ-լու, թութ-թթու:

  • Բառերի սկզբից և վերջից ավելացրո՛ւ մեկական հնչյուն և նոր բառ ստացիր:

Վազ-վազք, կար-կարճ, շուն-աշուն, ական-ականջ, վար-վարդ, բար-բարի, հեր-հերու, որ-որս:

Փորձի՛ր ինքդ նման բառեր գրել:

Մատ-մատիտ, կապիկ-կապ

 

  • Կազմի՛ր նոր բառեր՝ բառմիջում ավելացնելով մեկ հնչյուն:

Հասկ-հասակ, հաց-հարց,  կարճ-կարիճ, ծածկ-ծածուկ, կակաչ-կարկաչ, հաճար-հանճար, բանկ-բանակ, դահիճ-դահլիճ, կանչ-կանաչ:

Փորձի՛ր շարունակել բառաշարքը:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Առաջադրանք 3

 

Կարդա´ տեքստը և կատարի´ր առաջադրանքը:

 

Մրջյուն

 

Մրջյունը աշխարհի ամենափոքր, բայց ամենից ուժեղն միջատն է: Նա հանգիստ կարող է իրենից քսանհինգ անգամ մեծ բեռ շալակել և տանել մի տեղից մյուսը:

 

Մրջյունը շատ աշխատասեր է՝ իր համար տուն է կառուցում, խնամում երեխաներին, ձմռան համար կերակուր պատրաստում, գնում կովելու:

 

Մրջյունները ընտանիքում հրաշալի կանոններ ունեն: Նրանք իրար մեջ բաժանում են գործը և կատարում: Նրանց մի մասը բանվոր է, մի մասը` զինվոր, որսորդ, ստրուկ:

 

Յուրաքանչյուր բնում կա մի գլխավոր մայր մրջյուն, որին մարդիկ «թագուհի» են կոչում։

 

Թագուհին միշտ բնում է, երբեք չի աշխատում, իսկ նրան խնամում են ընտանիքի մյուս անդամները:

 

Սնունդը բանվոր մրջյուններն են բերում: Նրանք անցնում են սար ու դաշտ, որ գտնեն և տուն բերեն հացի փշուրներ և շաքարի հատիկներ, բույսերի սերմեր, բույն կառուցելու համար նյութ:

 

Իսկ զինվոր մրջյունները կռվում են  օտար մրջյունների դեմ: Նրանք  թշնամու ձվերն իրենց բույն են բերում, իսկ դրանցից դուրս եկած մրջյուններին դարձնում  են ստրուկներ։

 

Մրջյունները միշտ նեղության պահին հավատարիմ կերպով օգնում են իրար։

Եթե ճանապարհին «խոր ձոր» է հանդիպում, առանց վախի բռնվում են իրարից, կենդանի կամուրջ են կապում մի ծայրից մյուսը և այդ կամրջով անցկացնում ամբողջ իրենց «բանակը» Որոշ մրջյուններ կարող են իրենց զոհաբերել ընկերներին փրկելու համար:

 

 

Առաջադրանք

  1. Տեքստից դո´ւրս գրիր մի նախադասություն, որտեղից երևում է, որ մրջյունը աշխատասեր է:

Մրջյունը շատ աշխատասեր է՝ իր համար տուն է կառուցում, խնամում երեխաներին, ձմռան համար կերակուր պատրաստում, գնում կովելու:

 

  1. Տեքստից դո´ւրս գրիր մի օրինակ, որտեղ երևում է, որ թագուհի մրջյունը ոչինչ չի անում:

Թագուհին միշտ բնում է, երբեք չի աշխատում, իսկ նրան խնամում են ընտանիքի մյուս անդամները:

 

 

  1. Ի՞նչ են անում բանվոր մրջյունները: Սնունդը բանվոր մրջյուններն են բերում:
  2. Ընդգծի´ր սխալ պատասխանը.
  • Մրջյունը աշխարհի ամենափոքր և ամենից թույլ միջատն է:
  • Մրջյունը աշխարհի ամենափոքր, բայց ամենից ուժեղն միջատն է:
  1. Ընդգծի´ր ճիշտ պատասխանը.
  • զինվոր մրջյունները կռվում են օտար մրջյունների դեմ և կոտորում են նրանց բոլոր ձվերը,
  • մրջյունները չեն կռվում օտար մրջյունների դեմ,
  • մրջյունները բոլորը միասին են, նրանց մեջ օտարներ չկան,
  • զինվոր մրջյունները թշնամու ձվերն իրենց բույն են բերում, իսկ դրանցից դուրս եկած մրջյուններին դարձնում են ստրուկներ։
  1. Գրի´ր՝ ի՞նչ նոր բան իմացար մրջյունների մասին:

 

մրջյունները  թշնամու ձվերն իրենց բույն են բերում, իսկ դրանցից դուրս եկած մրջյուններին դարձնում  են ստրուկներ։

 

  1. Տեքստից դո´ւրս գրիր հոգնակի թվով գործածված 4 բառ:
    —- Մրջյունները ————–,
    —— երեխաներին ————,
    ———- ձվերն ——–,
    ——- ստրուկներ ———–:
  2. Գրի´ր տեքստում գործողություն ցույց տվող 2 բառ:
    ___________ բերում _______________
    _______________ դարձնում ___________
  3. Մրջյունները ինչպիսի՞ն են: Տեքստից դո´ւրս գրիր երկու բառ:
    _________ ամենափոքր ______________
    __________ամենից ուժեղ________________
  4. Ընդգծի´ր ճիշտ պատասխանը: «Կամուրջ», «բույն » բառերը ցույց են տալիս
  • առարկա,
  • թիվ,
  • հատկանիշ,
  • գործողություն:

 

 

 

 

Որոշել բառերի կազմությունը

 

գլխավոր-գլուխ+ավոր-ածանցավոր
դասացուցակ-դաս+ա+ցուցակ-բարդ
ծաղկազարդ-ծաղիկ+ա+զարդ-բարդ
մազակալ-մազ+ա+կալ-բարդ
լուսամուտ-լույս+ա+մուտ-բարդ
հոգեկան-հոգի+ական-ածանցավոր
անմարդկային-ան+մարդ+կային- ածանցավոր
դժգոհդժ+գոհ-ածանցավոր
վազորդ-վազ+որդ-ածանցավոր
մարզիկ-մարզ+իկ-ածանցավոր
թոնրատուն-թոնիր+ա+տուն-բարդ
դանակ-պարզ
նավակ-նավ+ակ-ածանցավոր
աղջիկ-պարզ
փոքրիկ-փոքր+իկ-ածանցավոր